" حافظه ایمنی: چگونه بدن وقایع بیماری را به خاطر می‌سپارد؟"
اکثر ما تصور می‌کنیم که ایمنی بدن تنها با مقابله با عوامل بیماری‌زا سر و کار دارد؛ اما واقعیت این است که سیستم ایمنی حافظه دارد — نوعی "یادآوری زیستی" که در سکوت، بدن را برای حملات بعدی آماده میکند.
زمانی که بدن برای اولین‌بار با ویروسی مثل آنفلوآنزا یا کرونا روبه‌رو میشود، نه‌تنها برای مقابله با آن سلول‌های ایمنی بسیج می‌شوند، بلکه بخشی از این سلول‌ها — به‌ویژه لنفوسیت‌های T و B — اطلاعات دقیق از عامل بیماری‌زا را ذخیره می‌کنند. این سلول‌ها در صورت بروز مجدد عفونت، با سرعت و دقت بالاتر واکنش نشان می‌دهند.
آنچه کمتر شناخته شده، این است که حافظه ایمنیتنها به مبارزه با ویروس‌ها محدود نمی‌شود. برخی پژوهش‌های نوین نشان داده‌اند که حتی واکنش بدن به التهاب‌های جزئی، زخم‌های مزمن یا استرس شدید نیز در حافظه سلول‌های ایمنی ثبت میشود. این موضوع می‌تواند توضیح دهد چرا برخی افراد به بیماری‌های خودایمنی، آلرژی یا حتی واکنش‌های التهابی شدیدتر مبتلا می‌شوند — بدن به نوعی "یاد گرفته" که افراطی پاسخ دهد.
جالب‌تر اینکه این حافظه ایمنیمی‌تواند بین نسل‌ها منتقل شود. شواهدی وجود دارد که تجربه‌های عفونی والدین — مخصوصاً در دوره بارداری — می‌تواند از طریق تغییرات اپی‌ژنتیک به فرزندان منتقل شود.
آیا در آینده می‌توان حافظه ایمنیرا بازنویسی کرد؟ شاید بله. با پیشرفت‌هایی در ژنتیک و فناوری‌های ویرایش سلولی، ممکن است روزی بتوانیم "خاطرات بد" سیستم ایمنی را پاک کنیم — و بدنی با حافظه‌ای سالم‌تر بسازیم.